رشد و توسعه صنعت فولاد در کشور موضوعی است که همواره بر اهمیت آن تاکید شده است. با این حال، تحقق چشماندازهای ترسیم‌شده برای این صنعت، مستلزم رشد و توسعه متوازن حلقه‌های زنجیره فولاد و تامین پایدار مواد اولیه این صنعت است؛ موضوعی که طبیعتا در حلقه‌های بالادستی زنجیره فولاد رقم می‌خورد. از طرف دیگر، مزیت‌های نسبی کشور در زمینه منابع معدنی نیز عاملی است که بر اهمیت رشد و توسعه صنعت فولاد در کشور می‌افزاید. شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان نیز از جمله شرکت‌هایی است که اساسا با رسالت تامین مواد اولیه صنعت فولاد به ویژه کنسانتره و گندله، به این عرصه ورود کرده است. این شرکت به عنوان تامین‌کننده اصلی مواد اولیه شرکت فولاد مبارکه شناخته می‌شود و شاید همین موضوع برای درک اهمیت جایگاه این شرکت در زنجیره فولاد کافی باشد؛ اگرچه که شرکت فولاد سنگان در تامین مواد اولیه چندین شرکت دیگر فعال در این زنجیره نیز نقش‌آفرین است.
شرکت فولاد سنگان یکی از بزرگترین تامین‌کنندگان مواد اولیه صنعت فولاد ایران به شمار می‌آید و نقش انکارناپذیری را در تامین نیاز کشور به گندله ایفا می‌کند، به طوری که عنوان بزرگترین شرکت صنعتی شرق کشور را نیز یدک می‌کشد. این شرکت که در ابتدا با هدف تامین پایدار بخشی از گندله مورد نیاز شرکت فولاد مبارکه تاسیس شد، در حال حاضر از واحدهای گندله‌سازی و کنسانتره‌سازی خود، هر یک به ظرفیت ۵ میلیون تن در سال، بهره‌برداری می‌کند. گفتنی است که در چشم‌انداز شرکت فولاد سنگان برای سال ۱۴۰۴، تولید ۵/۷ میلیون تن کنسانتره و گندله هدف‌گذاری شده است. اگرچه شرکت فولاد سنگان رسالت خود را تامین مواد اولیه می‌داند، اما از انجام طرح‌های توسعه‌ای و ایجاد زیرساخت‌ها نیز غفلت نکرده و به طراحی اقدامات گسترده‌ای در این زمینه پرداخته است که می‌توانند در آینده‌ای نزدیک، اهداف و چشماندازهای تولید در این شرکت را محقق سازند.
یک نقش استراتژیک
هدف‌گذاری تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ در کشور، از اهمیت تامین پایدار و باکیفیت مواد اولیه صنعت فولاد از جمله کنسانتره و گندله حکایت دارد؛ موادی که می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده صنعت فولاد کشور داشته باشند. در همین راستا، شرکت فولاد سنگان اساسا با هدف تولید و تامین پایدار گندله باکیفیت، در راستای تکمیل زنجیره ارزش صنعت فولاد در کشور و مشارکت در توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی منطقه شمال شرق تاسیس شده است. گفتنی است که شرکت فولاد سنگان در مسیر تامین مواد اولیه صنایع پایین‌دستی کشور، از مزیت‌های نسبی قابل توجهی نیز برخوردار است. علاوه بر عضویت شرکت فولاد سنگان در هلدینگ فولاد مبارکه که خود مزیتی ذاتی برای این شرکت به حساب می‌آید، این شرکت به لحاظ موقعیت جغرافیایی نیز از مزایای بسیاری برخوردار است که از جمله آن‌ها می‌توان به دسترسی به بزرگترین معادن سنگ‌آهن شرق کشور اشاره کرد.
عملکرد تولید محصول در شرکت فولاد سنگان در نمودار یک ارائه شده است. چنان‌که در نمودار نیز مشاهده می‌شود، این شرکت تولید گندله خود را از یک میلیون و ۹۶ هزار تن در سال ۱۳۹۶ به عنوان نخستین سال فعالیت این شرکت، به بیش از سه میلیون و ۶۳۳ هزار تن در سال ۱۴۰۲ رسانده است. علاوه بر آن، بررسی عملکرد تولید کنسانتره در شرکت فولاد سنگان نیز روند رشد پیوسته‌ای را در سال‌های اخیر نشان می‌دهد. گفتنی است که شرکت فولاد سنگان در حالی از مرز ۴ میلیون تن تولید کنسانتره در سال ۱۴۰۲ عبور کرده که این میزان نسبت به سال ۱۴۰۱ حدود ۳۳ درصد بیشتر است. بدیهی است که اگرچه تولید کنسانتره همچنان روندی نوپا در شرکت فولاد سنگان به حساب می‌آید، اما رشد چشمگیری را تنها در مدت چهار سال فعالیت خود به ارمغان آورده است.
شرکت فولاد سنگان همچنین سال جاری را نیز با ثبت پی در پی رکوردهای تولید آغاز کرده است. ثبت رکورد تولید روزانه گندله به میزان ۲۰ هزار و ۱۱۰ تن در تاریخ بیست‌و‌سوم خردادماه از جمله این رکوردشکنی‌ها به شمار می‌آید، در حالی که رکورد پیشین تولید روزانه گندله در این شرکت برابر با ۲۰ هزار و ۸۰ تن و مربوط به هفتم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ بوده است. این شرکت همچنین در اردیبهشت‌ماه امسال با تولید ۴۵۰ هزار و ۱۳۰ تن کنسانتره، رکورد جدیدی را در زمینه تولید ماهانه این محصول به ثبت رساند، به طوری که رکورد پیشین این شرکت در این خصوص برابر با ۴۰۷ هزار تن بوده است.
چشم‌اندازی روشن‌تر
نگاهی به عملکرد فروش شرکت فولاد سنگان از روند رو به رشد نقش‌آفرینی این شرکت در زنجیره تامین حکایت دارد. گفتنی است که این شرکت تا کنون بیش از ۱۹ میلیون تن از گندله مورد نیاز شرکت و گروه فولاد مبارکه را تامین کرده و همچنین بیش از ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن از محصولات تولیدی خود را به همراه ارائه تخفیف‌ها و مشوق‌های قانونی در بورس کالا عرضه کرده است. شرکت فولاد سنگان در سال گذشته بیش از ۴ میلیون و ۲۱۳ هزار تن گندله و همچنین ۵۱۷ هزار و ۵۰۰ تن کنسانتره به فروش رسانده است که بیانگر رشد بیش از ۱۵ درصدی فروش گندله در مقایسه با سال ۱۴۰۱ در این شرکت است، با این توضیح که این شرکت در سال ۱۴۰۱ فروش کنسانتره نداشته است. گفتنی است که بیش از ۷۴ درصد از فروش گندله و ۳۴ درصد از فروش کنسانتره شرکت فولاد سنگان در سال ۱۴۰۲ به شرکت فولاد مبارکه اصفهان اختصاص داشته است. دیگر مشتریان اصلی شرکت فولاد سنگان را نیز شرکت‌های فولاد سفیددشت چهارمحال و بختیاری، فولاد هرمزگان و سایر شرکت‌های گروه مبارکه تشکیل می‌دهند.
در نمودار ۲ عملکرد فروش گندله در شرکت فولاد سنگان ارائه شده است. اگرچه روند فروش محصول گندله در این شرکت فراز و فرودهایی را در سال‌های اخیر تجربه کرده، اما رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است. حجم فروش گندله در سال ۱۳۹۶ در شرکت فولاد سنگان ۷۷۵ هزار و ۶۴۹ تن بوده که این عدد در سال ۱۴۰۲ از مرز ۴ میلیون تن نیز عبور کرده است. روند رو به رشد فروش در شرکت فولاد سنگان، در درآمدهای این شرکت نیز نمود یافته است، به طوری که مجموع درآمدهای حاصل از فروش محصول گندله شرکت در مقایسه با سال ۱۴۰۱، رشد ۷/۴۸ درصدی داشته است.
شرکت فولاد سنگان همچنین در سال گذشته، عملکرد مثبتی را در زمینه حمل محصولات خود داشته است. این شرکت از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا پایان بهمن‌ماه همان سال، چهار میلیون و ۳۶ هزار تن گندله حمل کرده که از این مقدار، حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن به صورت ریلی و یک میلیون و ۵۴۰ هزار تن نیز از طریق جاده بوده است. به طور کلی نیز بررسی عملکرد فروش و حمل محصول در شرکت فولاد سنگان نشان می‌دهد که این شرکت با تحقق ۱۰۵ درصدی برنامه جاده‌ای و ۹۴ درصدی برنامه ریلی، ۹۰ درصد از برنامه‌های از پیش تعیین‌شده سال گذشته خود در این حوزه را محقق کرده است. این روند مثبت حمل محصولات در شرکت فولاد سنگان در سال جاری نیز تداوم یافته است. گفتنی است که این شرکت در تاریخ دوم اردیبهشت ماه امسال، رکورد جدیدی را در زمینه حمل ریلی محصولات خود ثبت کرده؛ رکوردی که با حمل ۱۴ هزار و ۸۹۱ تن محصول توسط ۱۴۲ واگن به ثبت رسیده است. این در حالی است که رکورد قبلی شرکت فولاد سنگان در این حوزه، به حمل ریلی ۱۴ هزار و ۶۰۰ تن محصول توسط ۱۳۹ واگن در هفتم آذرماه ۱۴۰۲ باز می‌گردد.
بنابراین روشن است که شرکت فولاد سنگان چه نقش موثری در زنجیره تامین مواد اولیه صنعت فولاد ایفا می‌کند. البته باید توجه داشت که این شرکت طرح‌های توسعه‌ای قابل توجهی را با هدف نقش‌آفرینی بیشتر در صنعت فولاد و خلق ارزش پایدار تعریف کرده است که از مهمترین آن‌ها می‌توان به طرح ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تنی کنسانتره هماتیتی (به عنوان بزرگترین و مدرن‌ترین کارخانه کشور در نوع خود) و به طور متقابل، طرح افزایش ظرفیت ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تنی کارخانه گندله‌سازی اشاره کرد که علاوه بر بهره‌گیری از تکنولوژی جدید و حفظ منابع سنگ‌آهن کشور، ظرفیت تولید این شرکت را به ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کنسانتره و گندله افزایش می‌دهد و چشماندازهای ترسیم‌شده برای این شرکت را نیز تحقق می‌بخشد. بنابراین تعریف و اجرای این طرح‌های توسعه‌ای، گام بلندی در مسیر ارتقای جایگاه شرکت فولاد سنگان در صنعت فولاد به شمار می‌آید و می‌تواند نقش‌آفرینی این شرکت در زنجیره تامین این صنعت را پررنگ‌تر از امروز کند.
