غلامرضا گودرزی در نشست تخصصی بررسی آلایندگی‌ها در خوزستان با تاکید بر شناخت مسئولیت‌های اجتماعی که در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز برگزار شد، اظهار کرد: آلودگی هوا یکی از بزرگترین خطرهای زیست محیطی است. بیماری‌ها و مرگ‌ها به مسری و غیر مسری تقسیم می‌شوند و ۴۰ درصد عوامل متابولیک، ۴۰ درصد عوامل رفتاری و ۲۰ درصد عوامل محیطی در بروز بیماری‌ها و مرگ‌های غیرمسری تاثیرگذار هستند.
وی افزود: عمده عوامل محیطی به وضعیت هوا مربوط می‌شوند زیرا مردم مجبورند هوای آلوده به آلاینده‌های صنعت و سایر آلاینده‌ها را تنفس کنند.
دانشیار مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: در سال ۲۰۱۹، شرایط کیفیت هوای ۹۹ درصد شهرها و جوامع به گونه‌ای بوده است که میزان یک آلاینده معیار، خارج از استاندارد بوده است. یعنی یک درصد شهرها در دنیا وضعیت کیفیت هوای مطلوب داشته‌اند که این وضعیت اسفناک است.
وی بیان کرد: اگر در سال ۲۰۱۹ به عوامل مرگ نگاه کنیم می‌بینم که فشار خون رتبه اول، مصرف دخانیات رتبه دوم، خطرات تغذیه‌ای و دیابت رتبه سوم و آلودگی هوا رتبه چهارم را دارد. این در حالی است که آلودگی هوا تا قبل از سال ۲۰۰۰ رتبه ۱۳ تا ۱۴ و در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ رتبه هفت تا هشت را داشت و در سال ۲۰۱۹ به رتبه چهار رسیده است.
گودرزی عنوان کرد: با توجه به متوسط ذرات معلق در اهواز با ۵۰ میکروگرم در متر مکعب در سال، شاید مرگ به علت آلودگی هوا رتبه کمتری را بگیرد و در بروز سکته تا حدودی محتمل باشد. باید توجه شود که متوسط ذرات معلق در تهران ۳۰ میکروگرم در متر مکعب است این در حالی است که استاندارد آن ۵ میکروگرم در متر مکعب است. بنابراین تهران نسبت به استاندارد شش برابر و اهواز ۱۰ برابر وضعیت وخیم‌تری دارند.
وی افزود: عوارض این شرایط می‌تواند از دوران جنینی شروع شود و به کودکان، بزرگسالان و افراد مسن آسیب برساند. معمولا در آلودگی‌های شهر که ناشی از صنعت وحمل و نقل است، ابتدا کودکان و سالخوردگان و زنان باردار محدود می‌شوند.
آلودگی هوا، دلیل ۱۱ درصد مرگ‌های کشور
گودرزی با اشاره به اینکه مهمترین آلاینده هوا در خاورمیانه ذرات ۲.۵ میکرون است، بیان کرد: غلظت ذرات ۲.۵ میکروم در خوزستان و سیستان و بلوچستان بسیار بالا است. در ایران تقریبا آلودگی هوا ۱۱ درصد مرگ‌ها یعنی چیزی بالاتر از ۴۳ هزار مرگ را به خود اختصاص داده است.
دانشیار مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با بیان اینکه به میزان افزایش غلظت ذرات ۲.۵ انتظار افزایش میزان مرگ‌ها وجود دارد، گفت: خسارت اقتصادی آلودگی هوا در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۲ بیلیون دلار بوده است. باید توجه شود ۷ درصد مرگ‌ها مربوط به کودکان زیر پنج سال بوده است. همچنین آلودگی هوا امید به زندگی را ۱.۳ سال کاهش می‌دهد.
وی بیان کرد: در پنج برنامه، توسعه کنترل یا کاهش آلودگی هوا و رسیدن به استانداردهای بین‌المللی مدنظر بوده است اما متاسفانه هیچ‌گاه به آن نرسیده‌ایم. کیفیت هوای آزاد کلانشهرها از نظر آلاینده‌های ذرات ۱۰، ۲.۵، NO۲ و ازون در سال‌های ۹۰ تا ۱۴۰۱ در شرایط نامناسبی بوده است و همواره از رهنمود سازمان بهداشت جهانی و استانداردها عدول کرده است.
گودرزی گفت: تغییرات غلظت در ۱۲ سال منتهی به سال ۱۴۰۱ بیانگر این است که اقدامات علمی و عملی مطلوبی انجام نشده است تا بتوانیم آلاینده‌ها را کاهش دهیم.
دانشیار مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز عنوان کرد: در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن میزان افزایش غلظت ذرات معلق بسیار قابل ملاحظه بوده است. البته از سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۱ جمعیت تهران به ویژه از نظر ذرات معلق با اندازه ۲.۵ میکرون افزایشی بوده است اما در خوزستان مقداری ثابت مانده است که این موضوع به دلیل این است که سیلابی که در سال ۹۸ رخ داد موجب ایجاد رطوبت کافی در خاک و احیای بسیاری از زمین‌های بایر شد و در نتیجه تعداد روزهای گرد و غبار و غلظت ذرات معلق، کاهش پیدا کرد.
مصرف غیر معقول بنزین در ایران
وی افزود: مقادیر غلظت آلاینده‌های هوا در کلانشهرهای کشور در حدی است که موجب ایجاد آثار جدی بر سلامت می‌شود. به نظر می‌رسد رشد شهرها و جمعیت و میزان مصرف غیرمنطقی بنزین به گونه‌ای است که باید این مساله در مراجع بالادست مطرح شود تا برنامه‌های علمی و عملی برای کاهش آلاینده‌ها و غلظت آلاینده‌ها در کلانشهرها انجام شود. زیرا این موضوع یک نیاز حیاتی و مطالبه جدی است.
گودرزی گفت: در سال‌هایی در خصوص آلودگی هوا این برنامه بوده و شومینه‌ای در بحث درمان روشن است اما در قسمت کنترل و پیشگیری، حتی شمع کوچکی هم نداریم که این موضوع واقعاً نگران‌کننده است.
وی بیان کرد: چاره‌ای نیست مگر اینکه به سمت خودروهای برقی برویم. با این وضعیت توپوگرافی تهران، شیراز، اصفهان، مشهد و کوه‌هایی که این شهرها را احاطه کرده‌اند هر چند از تکنولوژی استفاده کنیم باز فایده‌ای ندارد و توپوگرافی اجازه نمی‌دهد این آلودگی رقیق شود.
دانشیار مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: باید به شهردار، استاندار و فرمانداران گفته شود که شهرها نباید در راستای جهت باد توسعه یابند زیرا این وضعیت موجب تلنبار شدن آلاینده‌ها در انتهای شهر می‌شود که این اتفاق اشتباه در تهران رخ داده است.
وی افزود: بنابراین اگر جهت جریان هوا در خوزستان غربی به شرقی است باید توسعه شهر شمالی- جنوبی باشد و در زیرساخت‌ها به این نکته توجه شود.
وی تصریح کرد: متأسفانه مصرف بنزین در ایران بسیار غیرمعقول است و این مساله به علت افزایش خودروها است. در گذشته به ازای هر ۸ نفر یک خودرو وجود داشت و بعد به ازای هر ۶ نفر یک خودرو وجود داشت و اکنون در ایران به ازای هر ۳.۵ نفر یک خودرو وجود دارد و برخی خانواده‌ها چندخودرویی هستند.
گودرزی گفت: در دو سال گذشته اگر مصرف روزانه بنزین ۸۸ میلیون لیتر بوده است، این رقم امسال به ۱۲۲ میلیون لیتر رسیده است. در حالی که طبق قانون هوای پاک تولید وسایل نقلیه موتوری و واردات آن‌ها مستلزم رعایت مجاز انتشار آلاینده هوا است.
وی بیان کرد: یکی از معضلاتی که با آن مواجه هستیم استفاده از موتورسیکلت است. باید توجه شود که موتورسیکلت فرسوده می‌تواند ۷ تا ۸ برابر یک خودرو آلایندگی ایجاد کند و در حالت معمولی ۴ برابر یک خودرو آلایندگی ایجاد می‌کند. در تهران به علت ازدحام ترافیک، مردم زیاد از موتورسیکلت استفاده می‌کنند و این مساله به مشهد و اصفهان نیز سرایت کرده است. بنابراین باید به این نکته هم توجه شود.
دانشیار مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز عنوان کرد: انتظار می‌رود معاینه فنی خودروها بسیار جدی گرفته شود. زمانی که خودروی خود را برای معاینه فنی می‌برم، می‌بینم که این کار را بسیار شل انجام می‌دهند و بعضی وقت‌ها دستگاهشان خاموش است یا استاندارد نیست، در حالی که انجام صحیح معاینه فنی خودرو در کنترل آلودگی هوا و کاهش غلظت ذرات بسیار مهم است و باید این موضوع جدی گرفته شود.
وی بیان کرد: در حال حاضر ۲۵ میلیون خودرو در سطح کشور در حال تردد هستند و حدود ۶.۵ میلیون خودرو از این تعداد فرسوده هستند بنابراین به ازای تردد هر ۴ خودرو یک خودرو فرسوده است که این مساله موجب تحمیل مصرف بالای بنزین و آلایندگی می‌شود.
گودرزی گفت: در بحث آلودگی هوا برخی دست‌ها را به بالا می‌برند تا باران یا باد بیاید که به این شرایط، مدیریت بادی یا مدیریت بارانی می‌گویند تا بلکه غلظت آلاینده‌ها کاهش یابد.
منبع: ایسنا
